فهرست مطالب
مجله زبانشناسی و گویش های خراسان
پیاپی 1 (پاییز و زمستان 1388)
- 166 صفحه،
- تاریخ انتشار: 1388/11/13
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 1-21در این پژوهش به بررسی اصل مقوله تهی در صورت منطقی خواهیم پرداخت و با مطالعه جملاتی از زبان انگلیسی و فارسی درمی یابیم این اصل در تبیین دستوری بودن برخی جملات در صورت منطقی با مشکل مواجه می شود. برای یافتن راه حلی برای تبیین این گونه جملات با پیروی از فرضیه پزتسکی (1982) به جای اصل مقوله تهی از شرط شمول مسیر استفاده خواهیم کرد و به کمک آن، جملاتی را که اصل مقوله تهی قادر به تبیین آنها نیست مورد بررسی قرار می دهیم و تبیین دستوری ارائه خواهیم کرد. بدیهی است که با نبود مفهوم حاکمیت در برنامه کمینه گرا، تحلیل مبنی بر شرط شمول مسیر نه تنها به لحاظ قدرت تبیین داده های تجربی، بلکه به لحاظ نظری نیز بر تحلیل مبتنی بر اصل مقوله تهی برتری دارد.
کلیدواژگان: اصل مقوله تهی، شرط شمول مسیر، شرط کمینگی، صورت منطقی، گشتار حرکت آلفا -
صفحات 23-49ضمیر انتزاعی PRO فاعل بندهای بی زمان است که نمود آوایی ندارد ولی از نظر نحوی فعال است. وجود PRO در فارسی محل تامل است. علت این موضوع احتمالا یافتن بند بی زمان و مهم تر، یافتن جایگاه بدون حاکمیت در فارسی بوده است. به هر حال بند بی زمان در فارسی وجود داشته ولی دستور سنتی و برخی دیدگاه های جدید آن را مقوله ای از جنس اسم محسوب کرده است. رهیافتهای جدید به دستور نیز، قادر به توجیه جایگاه بدون حاکمیت که برای وجود PRO لازم است نیستند. این مقاله به معرفی PRO در فارسی می پردازد و مقولاتی که در دیدگاه های دیگر اسم محسوب شده اند، بند بی زمان معرفی می کند و شواهد زبان شناختی (معنایی، نحوی، ساختواژی) لازم مبنی بربندبی زمان بودن آنها را ارائه می دهد و به تبع آن امکان وجود جایگاه به دور از حاکمیت و PRO در فارسی بررسی می شود. بندهای مصدری فارسی CP هستند نه IP و به تبع این ویژگی، امکان ظهور PRO در جایگاه به دور از حاکمیت، امکان پذیر می شود.
کلیدواژگان: بند بی زمان، ضمیر انتزاعی، مقوله تهی، حاکمیت، اصل فرافکنی گسترده -
صفحات 51-73تحلیل گفتمان انتقادی از جمله رویکردهای نوین در تجزیه گفتمان و متن است. در این رویکرد مبنا بر این است که زبان و گفتمان در سطوح زیرین حاوی ایدئولوژی و روابط قدرت و سلطه است و در سطوح زبرین حاوی ساختارها و مولفه های گفتمان مدار است. این ساختارها و مولفه ها با ایدئولوژی نهفته در لایه های زیرین متن رابطه ای دو سویه دارد. تحلیل گر گفتمان انتقادی با استفاده از الگوهای خاص به بررسی و تحلیل این ساختارها می پردازد تا به ایدئولوژی پنهان در پس متون پی برد. بیش تر تحلیل گران گفتمان انتقادی مبنای تجزیه و تحلیل متون را بر پایه تظاهرات زبان شناختی بنا نهاده اند در حالیکه ون لیوون (1996) معتقد است مولفه های جامعه شناختی- معنایی گفتمان، شناختی عمیق تر و جامع تر از متن ارائه می دهند. در این پژوهش با استفاده از الگوی ون لیوون، متون انتخاب شده از 41 شماره از 8 نشریه سالهای آغازین دوره مشروطه (صوراسرافیل، حبل المتین، مساوات، ندای وطن، مجلس، رهنما، صبح صادق، آیینه غیب نما)، تجزیه و تحلیل شده اند. همه این متون کم و بیش از مولفه های جامعه شناختی- معنایی استفاده کرده اند. شیوه غالب در بازنمایی کارگزاران اجتماعی، استفاده از مولفه ها به ترتیب زیر است: تشخص بخشی، فعال سازی، تشخص زدایی، حذف و منفعل سازی؛ در این نشریات کارگزاران در هیات انسانهایی فعال و پویا بازنمایی شده اند. کارگزارانی فعال که پس از رهایی از استبداد در راه پیش رفت جامعه خود تلاش می کنند. در انجام این پژوهش علاوه بر تحلیل کیفی از بررسی کمی یعنی محاسبه بسامد و درصد مولفه ها و اعمال شیوه های آماری مجذور خی و فرمول نسبت استفاده شده است.
کلیدواژگان: تحلیل گفتمان انتقادی، بازنمایی کارگزاران اجتماعی، مولفه های جامعه شناختی، معنایی، ساختارهای گفتمان مدار، ایدئولوژی، مشروطیت -
صفحات 75-91جمله هایی که مردم در تعاملهای روزمره زبانی خود به کار می گیرند از جهتی به دو دسته کلی قابل تقسیم هستند: نخست، جمله هایی که به تحقق بی قید وشرط رخداد دلالت دارند؛ دوم، جمله هایی که وقوع رخداد را در گرو تحقق شرطی از شروط قرار می دهند. در این تحقیق جمله های دسته نخست آزاد و جمله های دسته دوم وابسته نامیده خواهند شد. واکنش سخن گویان زبان در برابر جملات وابسته با عکس العمل آنها در مقابل جمله های آزاد متفاوت است. آنچه به ویژه در این تحقیق مطمح نظر است ساختهای وابسته است. از مهم ترین و معمول ترین راه های بیان جمله های وابسته استفاده از عناصر معین از قبیل افعال معین، قیود جمله، و دسته مشخصی از افعال واژگانی است. از اهداف این تحقیق، تحلیل و تبیین نقشها، انواع و درجات مفهوم معین در فارسی امروز است. این پژوهش همچنین تمایز مطلوبی را میان جنبه های صوری و معنایی مقوله معین در فارسی ایجاد می کند.
رحیمیان (1995 و 1999) استدلال می کند که زبان فارسی فاقد افعال معینی است که برای بیان درجه قوی معین به کار رود. اما این تحقیق، برای نخستین بار، نشان می دهد که فعل خواه علاوه بر نقشی که در ساختهای زمان آینده ایفا می کند، وسیله مناسبی برای بیان درجه قوی معین است، به گونه ای که به تنهایی متضمن وقوع رخداد می شود، و این مهم از دید تمامی پژوهشهای پیشین پنهان مانده است. بنابرین می توان ادعا کرد که زبان فارسی ازهر سه درجه ضعیف، متوسط و قوی معین بهره مند است. در باب انواع معین نیز باید گفت که با توجه به شواهد و مصادیق کشف و استخراج شده از روزنامه های فارسی زبان، هر سه نوع معین، که عبارتند از معین استنتاجی، اقتضایی و اقتداری، در فارسی امروز به طور عادی مورد استفاده قرار می گیرند.
کلیدواژگان: افعال معین، عنصر معین، جمله های وابسته، نوع معین، درجه معین -
صفحات 93-108ممیز عدد تکواژی است که با اعداد همراه می شود و معدود را قابل شمارش یا قابل اندازه گیری می سازد یا اینکه بر اساس ویژگی های معدود مثل شکل، جانداری و... آنها را طبقه بندی می کند. در این مقاله دو گروه عمده ممیزها از یکدیگر متمایز شده اند. ممیزهای کمی که به عنوان واحد شمارش با اسامی شمارناپذیر به کار می روند و برای تعبیر معنایی گروه اسمی لازمند (مثل ممیز لیوان در دو لیوان شیر). این ممیزها در واقع همچون واژه های اندازه گیری عمل می کنند، رابطه معنایی خاصی با معدود ندارند و می توانند بسیار متنوع باشند. در مقابل این ممیزها ممیزهای طبقه ای قرار دارند که بر اساس ویژگی هایی مثل انسان بودن، شکل و... معدودها را در طبقاتی قرار می دهند. این ممیزها تعداد محدودی دارند، برای تعبیر معنایی گروه اسمی ضروری نیستند و عمدتا با شکل معدود خود رابطه دارند (مثل حلقه در دو حلقه چاه). بررسی داده های فارسی امروز نشان می دهد که ممیزهای این دسته جز در موارد محدودی کاربرد زیادی ندارند و گرایش فارسی نوشتاری و رسمی امروز به حذف این عناصر است، اما در گونه محاوره ای ممیز عام «تا» که با اسامی شمارپذیر به کار می رود، کاربرد نسبتا زیادی دارد.
کلیدواژگان: گروه اسمی، ممیز عدد، واژه های اندازه گیری، اسامی شمارپذیر و شمارناپذیر -
صفحات 109-126از نظر پنی کوک زبان شناسی کاربردی انتقادی، رویکردی نوین در زبان شناسی کاربردی است که بر مفاهیم انتقادی و گفتمانی همچون ایدئلوژی، قدرت، گفتمان، نظارت، هویت، جنسیت، نژاد، طبقه و نابرابری ها تاکید دارد و این مقولات را به دیگر مقولات موجود در زبان شناسی کاربردی از قبیل یادگیری زبان، آموزش زبان، متن، بافت، معنی، ترجمه، نوشتار، سواد، آزمون سازی و ارزشیابی، سیاست زبانی و برنامه ریزی زبان، در سطح جامعه و جهان گره می زند. این مقاله درصدد است نشان دهد که چگونه این مقولات زبان شناختی به صورت نظری و عملی با مقولات اجتماعی پیوند می خورند. البته نقدهایی از قبیل، گمراه کنندگی و متظاهر بودن، مزدورانه بودن و عدم ارائه راهبردهای عملی، این رویکرد نوین را به چالش کشیده است.
کلیدواژگان: زبان شناسی کاربردی، زبان شناسی کاربردی انتقادی، پنی کوک -
صفحات 127-141کلمه تابو در قرن هجدهم از زبانهای پولینیزیایی گرفته شده است. در این زبانها این واژه به معنای ممنوع بودن و قدغن بودن به کار می رفته است. تابو امروزه نیز در فرهنگ و زبانهای دنیا همچنان به حیات خود ادامه می دهد و به اشکال گوناگون در فرهنگها و زبانهای بشری تجلی می کند. این نوشتار سعی دارد با بررسی برخی از متون ترجمه شده از زبانهای دیگر به فارسی به یک دسته بندی از انواع تابو، یعنی مواردی که طبق فرهنگ و قراردادهای اجتماعی جامعه ما پذیرفته شده نیست و بنابراین نباید در ترجمه به فارسی ظاهر شود، دست پیدا کند. در این مقاله دو نوع سانسور برشمرده شده که یکی توسط خود فرد(مترجم) اعمال می شود و دیگری توسط افراد، نهادها یا سازمان های اجتماعی به مترجم منتقل و بر ترجمه اعمال می شود. این دو نوع سانسور در ارائه مثالهای موجود در تحقیق از هم مشخص شده اند. شیوه بررسی داده ها در این تحقیق بدین صورت بوده که ابتدا اصل مورد مشمول تابو از زبان مبدا ارائه شده و سپس ترجمه نخستین مترجم فارسی آن ارائه گردیده و در وهله بعد ترجمه اصلاح شده آن که برای چاپ کتاب انتخاب شده ارائه شده است. پس از ارائه هر مثال معلوم کرده ایم که مورد مربوط به کدام دسته از تابوهاست و مترجم چه راهکاری را برای برخورد با تابو برگزیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که متاسفانه مترجمین از راهکار حذف زیاد استفاده کرده اند که آسانترین طریق برخورد با تابوهاست. اما در برخی موارد هم بسته به تبحر و دانش خود از راهکارهای دیگری چون: استفاده از واژه شامل یا عام به جای مورد شمول یا خاص، جایگزین کردن واژه تابوی زبان مبدا با نزدیکترین معادل غیرتابوی زبان مقصد(هرچند که این دو واژه معانی و کارکردهای متفاوتی در دو زبان داشته اند) و ابداع واژه، عبارت یا حتی پاراگرافی از خود به جهت لطمه نخوردن به انسجام متن در زبان مقصد بهره برده اند. این که تابو و آنچه تابو محسوب می شود در زبانها و فرهنگهای متفاوت یکسان نیست سبب می شود که کار مترجمان بیش از پیش دشوار شود و گاهی(بخصوص زمانی که مترجم به اندازه کافی توانا نیست(ترجمه ای نامفهوم، مبهم یا غیرامین حاصل شود و به اصل معنایی که نویسنده متن اصلی قصد انتقال آن را داشته لطمه اساسی وارد شود.
کلیدواژگان: تابو، خودسانسوری، دگر سانسوری، قدرت، معادل یابی -
صفحات 143-158این پژوهش برمبنای نظریه بهینگی به شیوه ای توصیفی – تحلیلی انجام یافته است. داده های این تحقیق از کتیبه های باستانی دوره هخامنشی، شامل کتیبه های تخت جمشید، نقش رستم، بیستون، شوش و گنجنامه جمع آوری شده است. نتیجه آن که در فرایند تحول تاریخی زبان فارسی، صورتهای بهینه آن مواردی است که در آنها فرایند حذف اعمال شده است. در راستای اعمال همین فرایند، ساخت هجایی واژگان تغییر و کاهش یافته اند. این صورتهای بهینه و همچنین کاهش تعداد هجا در ساختار هجابندی تایید کننده اصل اقتصاد زبانی است.
کلیدواژگان: نظریه بهینگی، فرایند حذف، زبان فارسی باستان، زبان فارسی میانه، زبان فارسی نو
-
Pages 1-21The present study provides an analysis of Empty Category principle (ECP) in LF. The ECP is shown to encounter a number of problems especially at LF. In order to solve these problems، we employ Pesetsky''s (1982) path containment condition (PCC). We show that it is not so much the effect of proper government that is important in sentences involving movement; rather، it is the relation between the paths of movements. The relation of containment between the paths is shown to be a crucial syntactic factor in well-formedness. Because of the dubious status of government in minimalism، analysis according to PCC is better not only empirically but also conceptually.
-
Pages 23-49The non-overt subject of the infinitive clause is represented by the element PRO، an NP which appears to be syntactically active without overt manifestation. Although PRO is a part of architecture of GB، no coherent account of this element can be found in Persian. The stipulation of PRO by Iranian grammarians both traditional and modern has been in vain due to two dilemmas: first the nature of non-finite clause in Persian، and second، finding ungoverned position for PRO. After all، syntactic، semantic and morphological behavior of Masdsar in Persian supports its constituency nature in favor of being a non-finite clause. Subsequent to introducing the non-finite clause in Persian، there will be a room to account for the existence of PRO. Of considerable importance is the justification that non-finite clauses are CPs not IPs، which makes it possible to find an ungoverned position for the distribution of PRO.
-
Pages 51-73The research considers the methods of representing social actors in the publications of the early Mashroutiyat from critical discourse analysis point of view. The critical discourse analysis is a new approach in analysing discourse and text. The approach is based on the idea that discourse holds ideology and the relationship of power and dominance in the upper levels of text، but in lower levels it holds structures of discoursal features. These structures and features are in mutual relationship with covert ideology in the lower levels of text. Using particular research methods، critical discourse analyst considers these structures to discover the hidden ideology behind the text. While most of the critical discourse analysts take the most notice on linguistic aspects، Van. Leeuven (1996) believes that socio-semantic discoursal features present a more comprehensive and profound understanding of the text. Using Van. Leeuven’s method in this research، 41 issues of eight publications of the early years of Mashroute (Sour Esrafil، Hablolmatin، Mosavat، Nedaye Vatan، Majles، Rahnama، Sobhe Sadegh، Ayineye Gheybnama) were studied. All of these texts held socio-semantic features، more or less. Social agents were mainly represented through the following features: personification، activation، depersonification، deletion، passivization. In addition to qualitative analysis، the quantitative calculation of the frequencies of the features as statistical analysis of Chi-square and Relation formula has been used in doing the research.
-
Pages 75-91From a certain aspect، the sentences used in daily interactions can be divided into two classes. First are sentences which convey the non-conditional realization of events. Next come sentences in which make the occurrence of the event conditional upon the realization of some condition. The present study terms the former group as free and the latter as modal. Speakers react differently in response to free and modal sentences. The present study focuses on the latter which may be expressed through modal elements such as modal auxiliaries، sentence adverbs and certain lexical verbs. It seeks an analysis of different modal elements and their roles in modern Persian as well as a distinction between formal and semantic aspects of the modal category. While Rahimiyan (1995 &1999) argues that Persian lacks modal auxiliaries used to express the strong degree of the modal element، the present paper illustrates for the first time that the verb khah is not only used in the formation of future tense، but also a proper means to express the strong degree of the modal element. This verb، by itself، can imply the occurrence of the event، what has been ignored by former studies. It is concluded that Persian has all the three degrees of modal element i. e. weak، moderate and strong. As for the types of the modal element، it can be said that based on the evidence extracted from Persian newspapers، all the three types including inference، necessity and power auxiliaries are commonly used in modern Persian.
-
Pages 93-108The present paper studies numeral classifiers in Persian. A numeral classifier is a morpheme which follows numbers and makes the counted entity countable or measurable; or else، it may classify them in terms of their features such as shape، animacy، etc. Two chief groups of classifiers have been distinguished in the present study. First، there are quantitative classifiers which are used as enumeration units together with uncountable nouns. They are necessary for the semantic interpretation of the noun phrase; e. g. glass in two glasses of milk. In fact، these classifiers act as measurement terms، have no particular semantic relation with the counted entity and can be quite various. On the other hand، there are category classifiers which classify the counted entity in different groups based on their features such as humanness، shape، etc. These classifiers are limited in number، are not necessary for the semantic interpretation of the noun phrase and are often related to the shape of the counted entity; e. g. halgheh (circle) in do halgheh chah (two circles of well i. e. two wells). The analysis of modern Persian data indicates that the latter classifiers are rarely used، and the current tendency in written formal Persian is to delete such items. In spoken mode، however، the general classifier “ta” which is used for countable nouns is extensively common.
-
Pages 109-126Tarbiat Modares University، Department of Linguitics In Pennycook''s view critical applied linguistics (CAL) is a new approach in Applied Linguistics (AL) which focuses on the notions of social critique such as ideology، power، discourse، race، identity، gender، control، inequality and ethics. This article is an attempt to overview critical current work in CAL، indicating how it is pushing forward the theoretical and empirical domains of the Al such as language learning، language teaching، communications، text، context، culture، meaning، translation، writing، literacy، testing/ assessment. Some linguists argue that although the CAL provides a useful debate on the nature of the discipline (AL)، it is seductive and we need a critical، not a hypocritical linguistics.
-
Pages 127-141The word taboo، coined in the eighteenth century، originates in Polynesian languages where it meant something forbidden. Taboos، which are those items considered culturally inappropriate topics to be openly talked about، vary from community to community and from language to language. Analyzing a collection of texts translated into Persian، the present paper seeks a classification of taboos in Persian. Two types of censorship have been discussed in this paper: one performed by the translator himself، and the other dictated by the social institutes or organizations and implemented by the translator. Comparing the original text in the source language، the initial translation and the revised translation (one approved by the publishing company)، we identify the type of the taboo in each example and the translator’s solution to deal with it. The results indicate that unfortunately، translators frequently opt for the deletion strategy، which is the easiest. In some cases، however، based on their knowledge and skill، translators use other solutions such as using a sperordinate or broad word، replacing the taboo word with the closest non-taboo in the target language (though they may have different meaning and usage in the two languages) and coinage of words or expressions or even innovating a whole paragraph to preserve the coherence of the text in the target language. The confusion over what is taboo in one language or the other may lead to the creation of incomprehensible or non-truthful translations which damage the meaning of the source language writer.
-
Pages 143-158The present paper seeks an account of the evolution of the phonological omission process from Old Persian to New Persian within the scope of historical phonology. It is conducted in a descriptive-analytic method based on the Optimality Theory. The research data were collected from ancient Acaemenid scripts including Persepolis، Naghsh-e Rostam، Bistoon، Shush، and Ganjnameh scripts. The results indicate that in the historical evolution process، those forms are optimal which have undergone the omission process. In line with the implementation of this process، the syllabic structure of the lexicon has undergone change and reduction. These optimal forms as well as the reduction of the number of syllables in the syllabification structure verify the linguistic economy principle.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.